Prvi okrugli sto u istoriji diplomatije

Svi znamo legendu o kralju Arturu i njegovim vitezovima. Priče o maču Excaliburu, zamku Camelotu i stolu za kojim su sedeli kralj Artur i vitezovi okruglog stola. Okrugli sto je u legendi simbol ravnopravnosti svih članova koji sede za njim. A da li ste se ikada zapitali kada i gde je taj okrugli sto prešao iz legende u život i postao nezamenljivi deo u mirovnim pregovorima.

To se desilo 1699. godine na teritoriji današnje Srbije. Srbija je tada bila pod Turskom vlašću, okupirana od kraja 15og veka. Turska (Otomanska imperija) je okupirala ceo Balkan i pokušavala da prodre dalje u centralnu Evropu. Tome se suprotstavila Austrija (Habzburska imperija) sa saveznicima: Rusijom, Poljskom i Venecijom. Zajedno su činili Svetu hrišćansku ligu. Rat se dugo vodio, čak 16 godina. Turska je na kraju odustala od daljeg vojevanja i počeli su mirovni pregovori.

Pregovore su vodili Austrija, sa svojim saveznicima, i Turska. Engleska I Holandija su posredovale u toku mirovnih pregovora. Pregovori su trajali 72 dana, bili su tako naporni da je predstavnik Venecije umro u toku pregovora. Već u početku pregovora pojavili su se veliki problemi. Kojim redosledom da delegacije ulaze u prostoriju gde se održavaju pregovori? Ko da sedi na čelu stola, a ko na začelju? Dok se ti problemi nisu rešili, pregovori nisu mogli ni da počnu.

Problem ulaska je rešen tako što je napravljena drvena baraka u koju je moglo da se ulazi na četvoro vrata, za svaku delegaciju po jedna vrata. Svi su mogli da uđu u isto vreme. A problem sedenja za stolom je rešen zahvaljujući delegatu iz Engleske koji se setio legende o kralju Arturu i tada je napravljen prvi okrugli sto za potrebe diplomatije.

Karlovački mir je potpisan 26. januara 1699. godine. Interesantno je da je Turska strana tražila da se mirovni sporazum zaključi 15 minuta pre ponoći. Njihovi astrolozi su procenili da se baš tada zvezde nalaze u njapovoljnijem položaju.

Po zaključenju mirovnog ugovora severni deo današnje Srbije je prešao iz Turske u Austrijsku vlast. Na mestu gde su se vodili pregovori, u gradu Sremski Karlovci, danas postoji Kapela mira. Ovalni oblik kapele podseća na nekadašnji okrugli sto. Kapela ima četvoro vrata. Samo su Turska vrata zazidana, kao izraz želje da se turska vlast ne vrati u srpsku zemlju.

Autor:Snežana Radović-Honda